Beskid cd

Marek Pach · Gość

Etap I.

Bielsko Biała

To duże miasto (ponad 200 tyś. mieszklanców) u pn – wsch podnóży Beskidu Śląskiego, nad rzeką Białą. Aglomeracja powstała w 1951 roku z połączenia dwóch historycznie oddzielnych ośrodków miejskich: Bielska i Białej, położonych po dwóch stronach rzeki. Obecnie Bielsko Biała jest jednym z ważniejszych ośrodków: administracyjnych, przemysłowych, kulturalnych i turystycznych, a także węzłem komunikacyjnym pd Polski. Bielsko Biała posiada sporo zabytków:
"Zamek Sułówskich – wzniesiony przez księcia cieszyńskiego Przemysława I w XIV w, przebudowany przez Sułowskich w XVIII i XIX wieku, obecnie mieści Muzeum Okręgowe. (ul. 3 Maja i pl. Chrobrego)
"Starówka z niewielkim rynkiem, godna polecenia ulica Podcienie
"W pobliżu rynku katedra rzymsko – katolicka z XV w przebudowana w XX w pw. św. Mikołaja z monumentalną wieża (61 m wys) z neorenesansowymi galeriami widokowymi.W surowym wnętrzu ciekawy tryptyk z wizerunkiem św. Mikołaja oraz secesyjne witraże z 1912 roku.
"Kościół św. Trójcy z 1608 roku przy ul. Sobieskiego
"Zabytkowy Dom Tkacza (nr 51) przy ul. Sobieskiego
"Neorenesansowy ratusz z 1897r , secesyjny Hotel „Pod Orłem”(pl. Wolności) oraz secesyjna kamienica „Pod Żabami”(pl. Wojska Polskiego)
"Barokowy Kościół Opatrzności Bożej z 1769 r. (starówka)
"
Muzea:
"Muzeum w Zamku Książąt Sułowskich,
"Muzeum techniki i Włókiennictwa,
"Muzeum Literatury im. W. Reymonta,
"Dom Przyrodnika im. E. i St. Forysiów (zbiór ponad 20 tyś. motyli i chrząszczy).

SZYNDZIELNIA (1026 m n.p.m.)

Szyndzielnia - zalesiony szczyt w bocznym północnym ramieniu Klimczoka, wznosi się między dolinami Białki (Bystra Śląska), Olszówki i Wapiennicy. Nazwa "Szyndzielnia" pochodzi od wyrabianych tutaj dawniej przez górali "szyndziołków" czyli gontów na pokrycie chat i stodół. Starzy górale ze Szczyrku nazywają Szyndzielnię do dziś "Gaciok" od "gaci" - białych wełnianych spodni góralskich, jakie nosili mieszkańcy Brennej, którzy tu pracowali.
Szyndzielnia pokryta jest lasami bukowymi z domieszką, występujących miejscami, drzew szpilkowych.
Na szczyt wjechać można wybudowaną w 1953 roku kolejką gondolową.
W pobliżu szczytu wznosi się najstarsze schronisko na terenie Beskidów Zachodnich, które powstało w roku 1897, a w latach 1954-1957 zostało rozbudowane i zmodernizowane przez PTTTK. Przy schronisku znajduje się alpinarium, ogród botaniczny roślin górskich.
Szyndzielnia jest wspaniałym turystycznym terenem narciarskim. Nartostrady prowadzą ze szczytu do dolnej stacji kolejki linowej oraz do Szczyrku.

KLIMCZOK (1119 m n.p.m.)

Trzy Kopce (1082 m.n.p.m.)
Szczyt graniczny między miastem Bielsko-Białą, gminą Brenna a Szczyrkiem. Nazwa pochodzi od trzech kopców granicznych, jakie ustawiono tu, aby rozdzielić dobra książąt cieszyńskich, bielskiego państwa stanowego i klucza dóbr łodygowickich. Na południowym skłonie szczytu znajduje się jaskinia w Trzech Kopcach, która związana jest ze zbójnikami Wojciechem i Mateuszem Klimczokami - miał on ponoć tam kryjówkę. Inna legenda mówi, że istnieje połączenie między zamkiem Sułkowskich w Bielsku, a jaskinią. Na północnym stoku odkryto kamienne kopczyki (analogiczne do tych z Palenicy), które wymagają przebadania.
Rezerwat Stok Szyndzielni- rezerwat leśny ustanowiony w 1953 r. Znajduje się na północnych stokach góry Trzy Kopce (1081 m n.p.m.). Na obszarze tym występuje duże zróżnicowanie, zarówno pod względem występującej roślinności, jak i siedlisk. Występuje tutaj zachodniokarpacka świerczyna górnoreglowa, dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy, kwaśna buczyna górska, żyzna buczyna karpacka oraz jaworzyna górska.

BŁATNIA (917 m n.p.m.)

Błatnia jest wyróżniającym się wzniesieniem w grupie Klimczoka. Niektórzy twierdzą, że szczyt nazywał się pierwotnie "Błotny", lecz w okresie austriackiego zaboru jego nazwa została przekręcona na Błatnia. Znana jest z rozległych i pięknych panoram gór Beskidu Śląskiego, które roztaczają się z jej szczytowych polan. Panorama z Błatniej obejmuje szczyty Klimczoka, Skrzycznego oraz wszystkie ważniejsze szczyty Beskidu Śląskiego.Znajduje sie tutaj punkt widokowy. Przy zejściu z Błatniej w kierunku Brennej znajdujesię schronisko PTTK Na Błatniej założone w 1926 roku przez niemieckie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody. Dalej obelisk upamiętniający krwawą potyczkę funkcjonariuszy MO z podzimiem NSZ a maju 1946 r.

Brenna

Rozległa wieś w górnej części doliny Brennicy. Wieś istaniała juz pod koniec XV wieku, a jej nazwa oznaczała błoto, moczary. Pod koniec XVI wieku dotarli tu osadnicy włoscy i od tego czasu miejscowa ludność zaczeła się trudnić pasterstwem, które przetrwało jeszcze do XX w. W XVI wieku istniały w Brennej huty szkła i żelaza ostatecznie jednak zlikwidowane w XVII w.
Zabytki:
"Kościół pw. św. Jana Chrzciciela z końca XVIII wieku. Wybudowali go, w miejsce wcześniejszego drewnianego, przybyli do Brennej Jezuici. Wewnątrz ciekawy wystrój barokowo-klasycystyczny.
"W dolnej części wsi , w osiedlu Pinkas, wybudowano na początko lat 90 -tych nowoczesny kościół ewangelicko – augsburski (jego sylwetka ma przypominać owczarnię).
Muzea:
"Muzeum Zofii Kossak - Szatkowskiej.
"Na terenie Brennej mozna oraz Górek Wielkich i Malych można znalezć kilkanasice starych chat z końca XVIII i początkach XIX wieku.

Etap II

Brenna

RÓWNICA (883 m n.p.m.)

Z racji swojej dostępności Równica należy do najpopularniejszych szczytów Beskidu Śląskiego.
Równica znajduje się w paśmie odgałęziającym się od głównego grzbietu Baraniej Góry, jej stoki pokrywają lasy mieszane (miejscami tylko bukowe).
Z polany pod szczytem, na której znajduje się schronisko PTTK ( drugie po Stożku polski obiekt turystyczny w Beskidzie Śląskim założony w 1927 roku) , na zach. i pd. zach. rozciąga się widok na dolinę Wisły i górujące nad nią pasmo Czantorii ciągnące się aż do Stożka. Do schroniska prowadzi kilka znakowanych szlaków.Liczne ośrodki wczasowe i bogata infrastruktura turystyczna okolic Ustronia i samej Równicy uczyniły z niej istne centrum turystyczno-wczasowe.
Opodal schroniska, przy szlaku czerwonym z Ustronia przez dolinę Gościeradowca
na Równicę,znajduje się kamień przy którym protestanci odprawiali swoje nabożeństwa w czasie
prześladowań religijnych

Ustroń (Ustroń Jaszowiec)

Miasto w dolinie Wisły, jedno z największych beskidzkich uzdrowisk. Uzdrowiska i sanatoria wybudowane w latach 60. i 70-tych zdominowały pejzaż uzdrowiska – zwłaszcza w dzielnicach: Zawodzie i Jaszowiec pod stokami Równicy.Jest to też ośrodek narciarski i wypoczynkowy dla turystów. Ustroń należy do najstarszych osad na Śląsku Cieszyńskim (1305 r) . W XVII w osiedlali sie tu liczni protestanci uchodzący przed prześladowaniami w dobrach Habsburgów. Znajdowała się tu huta żelaza, ale ostatecznie została zamknięta i od tej pory zaczęła sie kariera uzdrowiskowa Ustronia.
Zabytki:
"Kościół ewangelicki pw. św. Apostoła Jakuba. Klasycystyczna świątynia pochodzi z 1835 roku. W trójnawowym wnętrzu, wkomponowany w ółkoliste prezbiterium XIX wieczny obraz “Ostatnia wieczerza”, dwa rzędy kolumn podtrzymują dwukondygnacyjne galerie i polichromia z 1935 roku.(centrum)
"Późnobarokowy kościół katolicki z 1787 roku, przed kościołem figury świętych z XVIII wieku. Z kościołem sąsiadują XVIII wieczne budynki dawnego sierocińca (z ładną barokową fasadą) i szkoły.
"Zabudowania dawnej ustrońskiej huty. Na budynku administracji herb księcia Alberta (główna ulica)
Muzea:
"Muzeum Ustrońskie im. Jana Jarockiego – muzeum, w którym zgromadzono eksponaty dotyczące hutnictwa i kużnictwa, etnografii i sztuki oraz lecznictwa uzdrowiskowego.
"Ustrońska Galeria Sztuki Współczesnej B.R. Heczko.
"Muzeum Regionalne "Stara Zagroda".
"Ośrodek Edukacji Ekologicznej - powstał w 1999 roku w ramach działalności Leśnego Kompleksu Promocyjnego “Lasy Beskidu Śląskiego” (Jaszowiec)
"Leśny Park Niespodzienek – oferujący ścieżki dydaktyczno-przyrodnicze wraz ze zwierzętami.(Zawodzie Górne)

Etap III

Ustroń Jaszowiec

Ustroń Polana

WIELKA CZANTORIA (995 m n.p.m.)

Czantoria jest głównym szczytem w ramieniu górskim Beskidu Śląskiego rozdzielającym dorzecze Wisły i Odry. Górujący ponad 600 m nad Ustoniem szczyt budują zielonkawe piaskowce godulskie. Strome zbocza Czantorii opadające ku dolinie Wisły porozcinane są dolinami licznych potoków i porośnięte świerkowo-bukowymi lasami. Z wierzchołka (punktu widokowego) Czantorii rozciąga się widok na całe otoczenie doliny Wisły, Beskid Śląski wznoszący się za dolinę Olzy oraz na rozległy krajobraz Pogórza.
Przejście graniczne.
Rezerwat Czantoria - rezerwat usytuowany jest na stromych, północnych stokach Wielkiej Czantorii w pn – zach części Beskidu Śląskiego, ponad dolinką potoku Gronik. Ochronie podlegają dolnoreglowe zbiorowiska leśne o charakterze naturalnym z drzewostanami jaworowymi, klonowymi i jesionowymi.

SOSZÓW WILEKI
Punkt widokowy – panorama na całe górskie otoczenie Wisły z Baranią Górą w oddali i z coraz bliższym Stożkiem, a także w prawo , na morawską część Beskidu Śląskiego już za doliną Olzy.

CIEŚLAR (918 m.n.p.m.)
Punkt widokowy

STOŻEK WIELKI (980 m n.p.m.)

Nie wszyscy wiedzą, że schronisko wzniesione na Stożku w 1922 r.jest najstarszym schroniskiem w Beskidzie Śląskim. Było pierwszym schroniskiem wystawionym przez polska organizacje turystyczną (oddział Beskid PTT w Cieszynie) pośród dośc gęstej sieci schronisk niemieckiego Beskidenvereinu.
Z opadającej na wschód od schroniska polany można podziwiać panoramę Pasma Wiślańskiego z Baranią Górą i Skrzycznem. Przy dobrej widoczności widać najwyższe kulminacje Beskidu Żywieckiego z Pilskiem i Babią Górą oraz grzebień Tatr.
Przejście graniczne.

Etap IV

STOŻEK WIELKI

KICZORA (990 m.n.p.m.)
Za Kyrkawicą idąc szlakiem czerwonym w kierunku Kiczory natkniemy sie na skałki – ostańce zbudowane z piaskowc istebnianskiego.
Na Kiczorze punkt widokowy.

Istebna

Jest spokojną wioską góralską o charakterze letniskowym. Leży na wzgórzach pomiędzy źródłowymi potokami Olzy.Ciągle jest tu żywy folklor, przywiązanie do tradycji i poczucie pewnej odrębności w stosunku do miejscowości położonych nad górną Wisłą. Początki wsi sięgają XVII wieku. Z Istebnej pochodził słynny himalaista Jerzy Kukuczka – zdobywca wszystkich ośmiotysięczników.
Zabytki:
"W centrum wsi kościół katolicki pw. św. Dobrego Pasterza z 1794 roku rozbudowany w 1929 r, z ciekawym wystrojem wykonanym przez rodzinę Konarzewskich i miejscowego artystę Jana Wałacha (rzeźbiony krucyfiks, chrzcielnica, ambona, obraz w ołtarzu głównym i alegoryczne freski pod chórem,a w bocznej kaplicy wizerunki górali ubranych w stroje ludowe).
"Za kościołem cmentarz na którym znajdują się groby m.in. ks. Grima, rodziny Konarzewskich, a także Pawła Łyska z sąsiedniej Jaworzyny – wybitnego profesora nowojorskiego.
"Przed kościołem pomnik Pawła Stalmacha dłuta Ludwika Korzanewskiego.
"W górnej części wsi zachowało się kilka starych drewnianych domów.
Muzea:
"Muzeum Regionalne „Chata Kawuloka”
"Ośrdek Edukacji Ekologicznej- powstał w 1997 roku na zlecenie Nadleśnictwa Wisła w ramach działalności Leśnego Kompleksu Promocyjnego ''Lasy Beskidu Śląskiego''.
W ośrodku tym znajduje się scenografia dioramy przedstawiająca panoramę beskidzką z najbardziej charakterystycznymi elementami fauny i flory.

Etap V

Istebna

Koniaków

Wieś położona jest na połogim grzbiecie głównego wododziału karpackiego. Na pn spływają stąd źródłowe potoki Olzy (zlewisko Bałtyku), a na pd źródłowe cieki Czadeczki (zlewisko Morza Czarnego). Wisoka dopiero w !812 roku uzyskała prawa samodzielnej wsi. Wcześniej było to niewielkie osiedle czy też samotne zgrody zakładane przez górali poszukujących nowych miejsc na wypasy i zagospodarowanie.
Wieś słynie na całą Polskę z produkcji koronek. To unikalne dzieło rozkwitło w Koniakowie dopiero w I poł. XX wieku. Najślynniejśżą z koniakowskich koronczarek była Maria Gwarkowa.
Na wsch krańcu wsi, za Ochodzitą, w kierunku Milówki, jest znajduje się miejsce zwane Koczym Zamkiem. Związana jest z nim legenda o nieszczęśliwej miłosci i tragicznych losach węgierskiego grafa Kocsiego. Roztacz się stąd piękny widok.
Zabytki:
"W centrum wsi kościół katolicki pw. św. Bartłomieja z 1901 roku. Do jego dekoracji wykorzystano miejscowe koronki, a strop jest wymalowany w geometryczne motywy koronek.
Muzea:
"Izba Regionalna (dom nr550) – pamiątki po słynnej koronczarce Marii Gwarkowej.
"Dom Kazimierza Kubaszyka (wsch kraniec wsi) – można tu obejrzeć, a także kupić przerózne wyroby koronczarskie.

Przełęcz Rupienka ( 672 m.n.p.m.)

Po prawej w dół od strony Koniakowa źródłowa część doliny Czadeczki.

Zwardoń

Zwardoń jest stosunkowo młodą miejscowością. Czas jego powstania nie jest dokładnie znany. Był to prawdopodobnie XVII wiek. Chociaż przypuszczalnie istniała tutaj wcześniej graniczna osada czy też punkt celny na szlaku handlowym
Przez przełęcz prowadzi stara linia kolejowa (fragment dawnej strategicznej “kolei transwersalnej”),która łączy się w Żylinie z główną magistralą, biegnącą na poludnie do Bratyslawy i dalej do Wiednia. Do roku 1914 kolejowe przejście graniczne Galicji i Królestwa Węgier.
Miejscowość jest znana jako miejsce zimowego wypoczynku, głównie za sprawą dobrze rozwiniętej infrastruktury turystycznej, a przede wszystkim sieci wyciągów narciarskich (około 15 wyciągów). Tutejszy charakterystyczny mikroklimat powoduje, że pokrywa śnieżna w okolicach przełęczy utrzymuje się czasem aż do kwietnia.

Etap VI

Zwardoń

Przełecz graniczna (755 m.n.p.m)
Tu miala przebiegac trasa kolejowa zanim przeniesiono ja do Zwardonia.

Beskid Graniczny (875 m.n.p.m)

Wielka Racza (1236 m.n.p.m.)

Najwyższy szczyt grupy Wielkiej Raczy Beskidu Żywieckiego, na granicy polsko-słowackiej, z bezleśną platformą szczytową, skąd rozciąga się szeroka panorama głównie na góry słowackie, z charakterystyczną grupą Małej Fatry. Znajduje śie tu punkt widokowy.
Schronisko zostało założone w 1934 roku przez bielski oddział PTT. W czasie II wojny światowej przejęło je Beskidenverein i znajdował się w nim posterunek żandarmerii Wehrmachtu, jednak obiekt nie został zamknięty. Od 1940 roku gospodarzem został Bronisław Jarosz, który pełnił tę funkcję również przed wojną. Po przejściu frontu w 1945 roku schronisko zaczęło niszczeć, a PTT nie miało możliwości zapewnienia mu opieki. W 1964 roku na Wielka raczę przybła komisja PTTK, która miała zadecydować o rozbiórce schroniska.Na szczęście komisja nie była jednomyślna i zdecydowano nie o zamknięciu obiektu, a o jego generalnym remoncie.

Rycerka Kolonia

Przysiółek Rycerki Górnej, wsi położonej w Beskidzie Żywieckim. Leży w dolinie źródłowego toku potoku Rycerka. Założona w 1873 roku przez osadników austryjackich ze Styrii, sprowadzonych przez właścicieli tych terenów, Habsburgów z Żywca.Początkowo pracowali oni przy wyrębie lasów, później wielu z nich w poszukiwaniu pracy udało się do innych rejonów Galicji lub Węgry. Pozostałością po nich są niemiecko brzmiące nazwiska, noszone do dziś przez niektórych mieszkańców Kolonii.Już u zarania turystyki w tych górach Kolonia była, podobnie jak dzisiaj, punktem wyjścia wycieczek na Wielką Raczę. Z tego też powodu już w 1910 roku Towarzystwo Tatrzanskie założyło w rycerkach stacje turystyczne. Od 1972 roku w miejsowej szkole funkcjonuje w sezonie letnim schronisko młodzieżowe PTSM.

Zwardoń

Etap VII

Zwardoń

Żywiec

Bielsko Biała

Katowice

Opole